Het Askruis

Tijdens de Aswoensdag viering laten we ons voorhoofd tekenen met een kruis.

Wat is toch de betekenis van dit krachtige, zichtbare symbool? Als de voorganger bij de gelovige het kruis tekent dan klinken van oudsher de woorden: “Bedenk wel, mens, stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren.” Het zijn Gods woorden na de zondeval van de mens, als de mens uit de tuin van Eden wordt weggestuurd. Of – en dat klinkt wat hoopvoller – ‘op weg wordt gestuurd’. Het Askruis is in principe een herinnering aan onze broze en zondige staat. Maar daar blijft het dus niet bij, het opent ook de deur naar de Veertigdagentijd, de louterende tocht door de woestijn, een periode van boete, bezinning en bekering.

Er is nog een later Bijbelpassage waar dit ritueel in wortelt. Het joodse volk wordt geteisterd door de tien plagen. Mozes bereidt zijn volk voor op Pesach – op Pasen – en hij roept hen op een lam te slachten, het bloed op te vangen in een schaal en te mengen met hysop, een olierijk gewas. Als met dit mengsel de voordeur getekend wordt, dan zal de Heer barmhartig het huis voorbijgaan en niet slaan met de laatste plaag: de plotse dood van de eerstgeborenen.

Door ons met het Askruis te tekenen erkennen we enerzijds onze gebrokenheid, onze zondigheid en sterfelijkheid, maar er klinkt ook de hoop in door dat de dood aan ons voorbij mag gaan; onze deur voorbij mag trekken. Het is een teken dat boete en barmhartigheid, zonde en genade, dood en leven samenneemt. Hier raakt Aswoensdag ten diepste Goede Vrijdag, waar we in Jezus’ kruisdood juist de kiem van de verlossing en verrijzenis vieren.

Het Askruis is dus een contrastrijk teken, dit wordt ritueel zichtbaar doordat de verdroogde palmtakken van Palmzondag verbrandt en gebruikt worden voor de as. Immers, waar Jezus het ene moment door een grote groep mensen met jubel en lofzang, met zwaaiende palmen Jeruzalem wordt binnengeleid, daar zal een deel van hen Hem niet veel later veroordelen tot de dood aan het kruis. Voelt u hoe spannend en treffend het is om juist de as van deze palmtakken te gebruiken?